Profylaxis Clinic 8 November

Prophylaxis clinic

Vrijdag 8 november zullen we een schaakclinic houden over “Profylaxis”. Een term die bij de studieuze schakers zeker bekend zal zijn. Over wat nou precies wel of geen profylactische zet is, kan men soms discussiëren. Maar bekend worden met het idee van de profylactische zet is essentieel om verder te komen in het schaken.

We beginnen met een voorbeeld

Dit is voor velen een bekend voorbeeld en mogelijke stelling die voortvloeit uit de Ben-oni opening. Denk even rustig na over wat jij hier met wit zou spelen? Onder het volgende stukje tekst volgt welke zetten goed zijn en wat de profylactische zet is.

Profylaxis betekent, in het schaken, eigenlijk het voorkomen van het plan van jouw tegenstander. Een ‘preventieve’ zet. Profylaxis is een term die bijvoorbeeld ook in de geneeskunde voorkomt. In het schaken wil het ook wel eens worden omgeschreven als ‘een wachtzet’. Vanuit de volgende definitie wil ik graag dat we gaan denken: De profylactische zet is een zet waarbij wij tegen een dreiging beschermen of deze voorkomen.

Met dit in het achterhoofd; wat zijn dan de zetten die wij doen in de Benoni?

Wit heeft de actieve optie Lf4, om e5 voor te bereiden. Wit kan ook overwegen gelijk e5 te spelen. De beste zet is echter a4(!). Die hadden velen van jullie waarschijnlijk wel gevonden. Het spelen van a4 stopt het zwarte plan b5, waarmee zwart veel ruimte op de damevleugel pakt. Daarmee voldoet de zet b5 ook aan onze definitie van profylaxis. Dat komt omdat na de zet pion b5 de zet pion b4 dreigt, waarna het paard op c3 heel zwak wordt. Ook kan daarna de loper op g7 veel druk zetten op pion b2.

Weer een Ben-Oni! Nu de vraag: Is het nog steeds goed voor wit om a4 te spelen?

Wit heeft hier een aantal opties. Lf4 en Te1 worden gespeeld. Ook a4 is niet slecht, maar het is niet de meest nauwkeurige zet. Zwart dreigt namelijk niet (meteen) om b5 te spelen. Hier is de beste zet en óók de meest profylactische zet h3! Een zet waarvan we nog wel eens zeggen, speel hem niet zomaar. In de geval houdt de wit-veldige loper van zwart echter geen goede velden over.

Nu we begrijpen wat profylactisch schaken is, zijn er hier onder nog drie opgaves om te oefenen. Bij diagram 1 en 3 zijn wit aan zet. Bij diagram 2 is zwart aan zet. Vindt de profylactische zet, dan wel de serie profylactische zetten en hopelijk tot vrijdag!